Posted by “رقیب عاطفی کودکان” در خانه نشینی کرونا کیست؟
پیش از ایام خانه نشینی کرونا، بچهها باید با غیبت والدینی کنار میآمدند که سر کار میرفتند، با دوستانشان وقت میگذراندند یا با همدیگر خلوت میکردند اما این روزها، کودکان خانه نشینی که به مدرسه نمی روند، تجربیات جدیدی را کسب کردهاند!
والدین بسیاری هستند که میزان وقتگذرانیِ فرزندانشان در ایام قرنطینه خانگی با گوشیهای هوشمند، نگرانشان کرده است.
آنها میخواهند بدانند «اعتیاد» کودکان و نوجوانان به این فناوریها چه تأثیراتی بر زندگی آنها خواهد داشت و آیا این اعتیاد واقعیت دارد؟!
با جستجویی ساده در موتورهای جستجوگر پاسخ های زیادی در این باره پیدا خواهیم کرد اما شاید بد نباشد سؤال مهمتری را هم پاسخ دهیم؛ اعتیاد و پرمصرفی والدین در خانه، چه تأثیری بر کودکان میگذارد؟ بررسی و پاسخ این پرسش نتایج تعجببرانگیزی خواهد داشت.
پیش از ایام خانه نشینی کرونا، بچهها باید با غیبت والدینی کنار میآمدند که سر کار میرفتند، با دوستانشان وقت میگذراندند یا با همدیگر خلوت میکردند اما این روزها، تجربیات جدیدی را کودکان خانه نشینی که به مدرسه نمی روند، تجربه کردهاند: «والدینی که از لحاظ فیزیکی نزدیکاند، اما ذهنشان جای دیگری است!
تجربه این «دوری در عین نزدیکی» برای کودکان میتواند دردناکتر از دوری واقعی تمام شود؛ بهرهمندی از توجه کامل و تمامعیار مخاطب در تمامی سنین یک لذت رشکبرانگیز و کمیاب است اما در سنین آغاز رشد که نزدیکترین و شاید تنها مخاطب کودک همزمان نقش اصلیترین حامی زندگی او را هم بازی میکند، این کمتوجهی و گاه بیتوجهی میتواند معنای صریح طرد هم داشته باشد.
ماجرا وقتی وخیم تر میشود که والدین برای کم کردن زحمت کودک از سر خود، یکی از همین ابزارها (موبایل، تبلت، رایانه و …) به او میدهند تا خود را با آن مشغول کند و شاید در شبکه شاد کمی شادی کند!
کودک نیز در ادامه تقلیدهای خود از اطرافیان، رفتار والدین را درونی میکند و مشکل، مضاعف میشود؛ از نظر برخی والدین، این اتفاق یک مزیت دیگر هم دارد.
عادت کردن کودک به همراهی با یک همدم و همصحبت فناورانه که گاه امنتر و کمحاشیهتر از دوستان غیرمجازی به نظر میآید چون کودک در دایره ایمن خانه میماند و از آسیبهایی که شاید بیرون خانه او را تهدید کنند در امان میماند؛ مجموعه این عوامل به خلق فضایی منجر میشود که عادت والدین به واسطهگری فناوریهای ارتباطی در ارتباطات میانفردیشان، به فرزندان هم منتقل میشود.
اوج ماجرا را میتوان در آن لحظههایی دید که فناوریهای ارتباطی، واسطه تماس میان والد و فرزندی میشوند که حتی از لحاظ جغرافیایی و فیزیکی در مجاورت همدیگر و در خانه (!) به سر میبرند برای مثال حتی برای صدا کردن کودک به جهت آمدن به سر سفره غذا از چت استفاده می شود!
و به مرور زمان اگر این خانه نشینی کرونایی طولانی تر شود، تقسیم توجهها میان فناوری بیجان و اولاد جاندار چنان هنجار می شود و به آنها عادت می کنیم که انگار این گوشی های هوشمند جزئی از زندگیمان هستند و در آینده به راحتی نمی توان میان آن کودک و گوشی مان یکی را انتخاب کنیم!
اما راه حل چیست؟ راهحلها ازقضا سادهاند؛ تعیین قوانین سخت گیرانه به منظور محدودسازی و مدیریت مصرف استفاده از این ابزارهای فناورانه و بیرون راندنشان از لحظات گرانقدر صمیمیت و نزدیکی میان والد و فرزند در ایام کرونایی البته بهشرط آنکه بتوان بر وسوسه فناوری و ضرورت های این روزگار غلبه کرد!
اتفاقی که در عمل چندان ساده نیست اما به هیچ عنوان قیمتی تر از فرزندان مان نیست؛ نظرتان چیست؟
حمید صدیق میرزایی؛ انجمن صیانت از کودکان برخط/ پژوهشگده رسانه ای امید